Sağlık

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğa nasıl davranmalı?

Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Belirtiler, Nedenler ve Tedavi Yöntemleri

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında sıkça karşılaşılan ve yaşam kalitesini etkileyen bir durumdur. Çocukların eğitim başarısını, sosyal ilişkilerini ve genel davranışlarını etkileyebilir. Bu makalede, Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ‘nun belirtileri, nedenleri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçeneklerini detaylı şekilde ele alıyoruz.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

DEHB, dikkatin kolay dağılması, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ile karakterizedir. Çocuklar sevdiği işlere odaklanabilirken, sevmediği konularda ciddi bir dikkat eksikliği yaşarlar. Ayrıca, kıpır kıpır hareketlilik ve düşünmeden yapılan dürtüsel davranışlar DEHB’nin diğer belirgin özelliklerindendir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri

DEHB belirtileri her çocukta farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bazı çocuklarda dikkat eksikliği baskınken, bazılarında hiperaktivite ve dürtüsellik ön plandadır. İşte yaygın belirtiler:

  1. Dikkat Eksikliği Belirtileri:
    • Derslerde odaklanma güçlüğü
    • Sevmediği işlerden kolay sıkılma
    • Başladığı işleri bitirememe
  2. Hiperaktivite Belirtileri:
    • Yerinde duramama, kıpır kıpır olma
    • Sürekli hareket etme ihtiyacı
    • El-kol sallama, bacak sallama gibi tekrar eden hareketler
  3. Dürtüsellik Belirtileri:
    • Başkalarının sözünü kesme
    • Ani kararlar alıp riskli davranışlarda bulunma
    • Beklemeden taleplerini yerine getirme isteği

Bu belirtiler, hem okul hem de ev ortamında gözlemlenebilir. Öğretmenlerden gelen geri bildirimler, teşhis sürecinde önemli bir role sahiptir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri

DEHB’nin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.

  1. Genetik Faktörler:
    • Anne veya babada DEHB varsa, çocukta görülme riski %80-90 oranında artar.
  2. Çevresel Faktörler:
    • Doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar
    • Çocukluk dönemindeki toksinlere maruz kalma
    • İnternet ve ekran bağımlılığı gibi çevresel etkiler
  3. Beyin Yapısı ve Kimyası:
    • Prefrontal korteks (beynin karar verme ve planlama merkezi) fonksiyonlarındaki yetersizlik
    • Dopamin ve norepinefrin seviyelerindeki dengesizlikler

DEHB Tanısı Nasıl Konulur?

DEHB tanısı koymak için birden fazla kaynaktan bilgi alınması gereklidir. Bu süreçte aile, öğretmen ve çocuğun kendisinden alınan bilgiler değerlendirilir. Ayrıca, şu yöntemler kullanılır:

  • Öykü ve Gözlem: Çocuğun davranışları detaylı şekilde değerlendirilir.
  • Öğretmen Geri Bildirimi: Okul ortamındaki davranışlar göz önüne alınır.
  • Testler ve Formlar: Nöropsikolojik testler, dikkatin farklı bileşenlerini ölçmek için uygulanır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavi Yöntemleri

1. İlaç Tedavisi

İlaç tedavisi, DEHB’nin yönetiminde en etkili yöntemlerden biridir.  İlaçların yan etkileri arasında iştahsızlık, uykusuzluk ve hafif baş ağrıları bulunabilir. Ancak, uzman kontrolünde kullanıldığında etkili ve güvenlidir.

2. Davranışsal Terapi

Hafif ve orta şiddette DEHB vakalarında etkili bir yöntemdir. Çocuğun öfke kontrolü, dürtüsel davranışları ve dikkat becerileri geliştirilir.

3. Ebeveyn Eğitimi

Ebeveynlerin çocuklarına doğru şekilde yaklaşabilmesi için rehberlik sağlanır. Kural koyma ve ödüllendirme yöntemleri öğretilir.

4. Okul ve Öğretmen Desteği

DEHB olan çocuklar için okulda alınabilecek önlemler:

  • Ön sırada oturması
  • Sık sık kısa molalar verilmesi
  • Dikkati dağıtan uyaranların azaltılması

5. Beslenme ve Takviyeler

Bazı besin destekleri (Omega-3, B vitamini, fosfatidilserin) DEHB belirtilerinin hafiflemesine yardımcı olabilir.

DEHB ile Yaşam: Ebeveynlere Tavsiyeler

  1. Sabırlı ve Kararlı Olun: Çocuğunuza net sınırlar koyarken sabırlı olun.
  2. Ekran Süresini Kontrol Edin: Çocuğunuzun ekran karşısında geçirdiği süreyi sınırlayın.
  3. Pozitif Pekiştirme Kullanın: İyi davranışlarını ödüllendirin ve motive edin.
  4. Sosyal Aktiviteleri Destekleyin: Spor ve sanat gibi alanlara yönlendirerek enerjisini pozitif yönde kullanmasını sağlayın.
  5. Profesyonel Destek Alın: Çocuğunuzun davranışları kontrol edilemez hale gelirse bir uzmana başvurun.

DEHB Yaşla Birlikte Düzelir mi?

DEHB belirtileri yaşla birlikte azalabilir, ancak tamamen kaybolmayabilir. Özellikle hiperaktivite belirtileri ergenlik döneminde azalırken, dikkat eksikliği belirtileri devam edebilir. Yetişkinlikte ise dürtüsellik ve dikkat sorunları iş ve sosyal yaşamı etkileyebilir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, çocukların hayatını önemli ölçüde etkileyen bir durumdur. Ancak, erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleriyle bu sorun kontrol altına alınabilir. Ailelerin bilinçli bir şekilde hareket ederek, çocuklarına destek olmaları büyük önem taşır.

Unutmayın, her çocuk özeldir ve doğru yaklaşımla potansiyelini gerçekleştirebilir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

Reklam Engelleyici Uyarısı

Web sitemiz, kullanıcı deneyimini iyileştirmek ve içeriklerimizi desteklemek amacıyla reklamlar göstermektedir. Reklam engelleyici yazılımınız aktif durumda. Lütfen reklam engelleyicinizi devre dışı bırakın veya sitemizi beyaz listeye ekleyin. Destekleriniz için teşekkür ederiz!