Resesyonun ne olduğunu, ekonomiyi nasıl etkilediğini ve borsa ile sektörler üzerindeki dalgalanmaları öğrenin. Temel ihtiyaç ve döngüsel sektörlerin resesyona tepkilerini yazımızda bulabilirsiniz.
Resesyon Nedir?
Resesyon, kelime anlamıyla “gerileme” veya “geri gitme” olarak tanımlanır. Ekonomi dilinde ise, bir ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasında (GSYİH) en az iki çeyrek üst üste yaşanan daralmayı ifade eder. Bu süreçte işsizlik artar, tüketici harcamaları düşer ve ekonomik aktivite yavaşlar. Ancak resesyonun etkileri yalnızca makroekonomik verilerle sınırlı kalmaz; borsalar, şirketler ve bireysel yatırımcılar da bu dalgalanmalardan doğrudan etkilenir.
Resesyonun Ekonomiye Etkileri
Ekonomik daralma, üretim ve tüketim dengesinin bozulmasıyla başlar. İşletmeler satışların düşmesi nedeniyle üretimi azaltır, bu da istihdam kaybına yol açar. Tüketiciler ise belirsizlik ortamında harcamalarını kısarak tasarrufa yönelir. Bu kısır döngü, resesyonun derinleşmesine neden olur.
Resesyon Kriterleri:
- GSYİH’da iki çeyrek üst üste daralma,
- İşsizlik oranında %5’in üzerinde artış,
- Perakende satışlar ve sanayi üretiminde düşüş.
Borsa ve Resesyon İlişkisi
Borsalar, ekonomik göstergelerden önce hareket eden “öncü gösterge” niteliği taşır. Örneğin, 2008 küresel krizinde borsalar resesyon ilan edilmeden aylar önce %40’a yakın değer kaybetmişti. Yatırımcılar, şirket kârlarının düşeceği beklentisiyle riskli varlıklardan çekilir. Ancak her sektör aynı şekilde tepki vermez.
Borsada Resesyon Senaryoları:
- Döngüsel Sektörler: Otomotiv, inşaat ve denizcilik gibi sektörler ekonomik dalgalanmalara karşı hassastır. Talep azalınca hisse senetleri hızla değer kaybeder.
- Defansif Sektörler: Gıda, sağlık ve temel tüketim ürünleri, resesyon döneminde görece stabil kalır. Hatta bazı şirketler bu dönemde kârlılığını artırabilir.
Hangi Sektörler Resesyondan Nasıl Etkilenir?
1. Döngüsel Sektörler
- Otomotiv: Tüketiciler lüks harcamalardan kaçınır, araç satışları düşer.
- İnşaat: Faiz oranları artarsa konut kredilerine erişim zorlaşır.
- Teknoloji: Kurumsal harcamaların azalması yazılım ve donanım satışlarını etkiler.
2. Defansif Sektörler
- Gıda: Temel gıda ürünlerine talep sabit kalır.
- Sağlık: İlaç ve medikal hizmetler resesyondan bağımsız işler.
- Kamusal Hizmetler: Elektrik, su ve doğalgaz talebi dalgalanmaz.
Yatırımcılar Resesyon Döneminde Ne Yapmalı?
- Portföy Çeşitlendirmesi: Defansif ve döngüsel sektörler arasında denge kurun.
- Likidite Yönetimi: Nakit rezervlerini artırarak fırsatları değerlendirmeye hazır olun.
- Uzun Vadeli Planlama: Hisse senetlerindeki düşüşler, kaliteli şirketlere uygun fiyattan girme şansı sunar.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Aşırı borçlu şirketlerden uzak durun.
- Faiz artışlarına duyarlı sektörleri takip edin.
Resesyon ve Borsa İlişkisine Tarihten Örnekler
- 2008 Krizi: ABD’de konut balonunun patlamasıyla başlayan kriz, küresel borsaları %50’ye varan oranlarda düşürdü.
- 2022 Enflasyon Dalgası: Merkez bankalarının faiz artışları, teknoloji hisselerinde sert satışlara yol açtı.
Resesyonun Olumlu Etkileri Var Mı?
Resesyon, ekonomideki şişkinlikleri temizleyen bir “reset” işlevi görebilir:
- Verimsiz şirketler piyasadan çekilir.
- Varlık fiyatları gerçek değerlerine yaklaşır.
- Hükümetler yapısal reformlara odaklanır.
Resesyon, kaçınılmaz bir ekonomik döngüdür. Yatırımcılar, sektörel dinamikleri ve makroekonomik sinyalleri takip ederek riskleri minimize edebilir. Unutmayın: Doğru strateji ve sabır, en sert dalgaları bile sörf yaparak aşmanızı sağlar.
